De bakermat van de Indonesische onafhankelijkheid wordt op papier gezet door I.F.M. Salim in het boek “Vijftien jaar Boven-Digoel”, concentratiekamp op Nieuw-Guinea (1973).
Wim Schermerhorn (premier in NL ’45=’46) citerend in het Ten geleide: “In dit boek wordt een episode uit de koloniale geschiedenis van Nederland en Indonesië beschreven door een Indonesiër die de harde kanten van het Nederlands-Indisch beleid tussen de twee wereldoorlogen ruimschoots heeft ervaren”.
Het is een belangwekkend boek dat niet mag ontbreken in de koloniale geschiedschrijving van Nederland en Indonesië.
Boven-Digoel was een Nederlands strafkamp in Nederlands-Indië tussen 1926 en 1942 aan de bovenloop van de rivier de Digoel, waar Indonesische nationalisten en communisten geïnterneerd werden. Op deze plek ligt nu de plaats Tanah-Merah.
Aanleiding voor de oprichting van het kamp was een communistische opstand in het toenmalige Nederlands-Indië in 1926. Onder andere Mohammed Hatta, de latere Indonesische vicepresident, en Soetan Sjahrir, de eerste Indonesische premier, zijn er geïnterneerd geweest. Sukarno is er nooit geweest.
Naar aanleiding van de overrompeling door het Japanse leger in 1942 merkt Salim het volgende op :
“En waar de Ned.-Indische autoriteiten óók verzuimd hadden alle Hollandse vrouwen en kinderen tijdig (b.v. naar Australië) te evacueren, vielen deze in Japanse handen, Zij moest dan ook -volkomen onnodig- een lange lijdensgeschiedenis in de zo beruchte hongerkampen ondergaan, waar velen van hen stierven!” (blz. 46-47)
Een forse uitspraak die in de herinneringen en gevoelens van velen nu nog stevig zal natrillen.
Lees ook een interessant artikel over Boven-Digoel in de Correspondent van 7 maart 2018: Hoe Nederland zijn strafkamp in Nieuw-Guinea trachtte te vermommen
